Yurt dışı borçlanma yolu ile Türkiye’den emekli olanların yurt dışında çalışabilmesiyle ilgili yasal düzenleme bekleyişi sürüyor.
Yurt dışı borçlanma yolu ile Türkiye’den emekli olanların yurt dışında cüz’i çalışmaları Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 28 Haziran 2012 tarihli genelgesiyle yasaklanmıştı.
3201 sayılı yurt dışı borçlanma yasasından faydalanarak Türkiye’den emekli olanlar aynen Türkiye çalışmalarıyla emekli olanlar gibi Türkiye’de çalışabiliyorken, yurt dışında 1 avroluk gelir getirecek işlerde çalışması bile yasak.
Hannover’de hizmet veren Türk hukuku avukatlarından Fahrettin Kahveci, bu durumda olan yurt dışında yaşayan emekli vatandaşlarımızın AK Parti hükümeti zamanında yine yurt dışında o tarihlerde 400 avroya kadar sigortadan muaf cüzi çalışma (Aushilfe) yapmasının serbest bırakılmasına rağmen serbestinin yaklaşık 18 ay sürdüğünü ve SGK’nın 28 Haziran 2012 tarihli 2012/24 sayılı genelgesiyle yasağın tekrar geri getirildiğini söyledi.
Dolayısyla serbest bırakan ile yine yasağı getirenin aynı hükümet olduğu tespitinde bulunan Avukat Kahveci, ‘Gurbette yaşayan vatandaşlarımız bu konuda çok mağdur. Hergün bu konuda onlarca şikâyet alıyoruz. Gurbetçi borçlanmasını yapıyor, bedelini SGK’ya ödüyor, yasal olarak asgari prim günü, sigortalılık süresi ve yaş şartlarını doldurduğu halde sadece yurt dışında yaşadığı ve çalıştığı için yatırdığı sigortalılık bedelinin karşılığını alamıyor’ dedi.
Bu mağduriyetin giderilmesinin hükümet tarafından son seçimler öncesi gerek seçim beyannamesinde gerekse meydanlarda ve mecliste vaddedilmesine rağmen kendi tespitlerine göre hükümetin henüz bu yönde bir adım atmadığını ifade eden Kahveci, ‘Ancak hükümetimizin seçimler öncesi gurbetçiye verdiği birçok sözü tutarak yasal ve idari düzenlemeleri yaptığı gibi bu konuda da sözünü tutacağına inanıyorum. Umarım bu mağduriyet bir iki ay içerisinde giderilir’ dedi.
Yurt dışında çalışamama yasağı insan haklarına aykırıdır
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın Türkiye’den emekli olmak için kendilerine başvurduklarında ilk sordukları sorunun, ‘Emekli olduktan sonra yurt dışında çalışmaya devam edebilir miyim?’ şeklinde olduğunu belirten Bayreuth’lu Türk Hukuku Avukatı Yıldız Nergiz, ‘Türkiye´de yaşayan ve emekli olan vatandaşlarımız tam gün bile çalışabilirken, yurt dışında yaşayanların böyle bir hakka sahip olmaması, emeklilik mülkiyet hakkı kapsamında sayıldığından insan haklarına aykırı olarak kabul edilmeli’ diyerek eşitsizliğe ve adaletsizliğe dikkat çekti.
Avukat Yıldız Nergiz gazetemize yaptığı açıklamalarına şöyle devam etti; ‘Yurt içi ya da yurt dışı farketmez. Emekli olan kişi daha sonra tekrar çalışabilmeli, zira bugünkü hayat standartları düşünüldüğünde bağlanan emekli aylığı Almanya’daki bir ailenin geçimine yetmemektedir. Üstelik emeklilik için kesin dönüş şartı artık aranmazken Türkiye’den bağlanan yaklaşık 400 avro ile bir aileyi Almanya’da yaşamaya zorlamak hukuk ve adalete aykırıdır. İnsanları fakirliğe mahkum etmektir.’
Avukat Nergiz, ‘Yurt içinde ve yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız arasındaki bu çifte standartın bir an önce vaddedildiği gibi hükümet ve devlet yetkilileri tarafından düzeltilmesini umut ediyoruz” diyerek hükümet yetkililerine çağrıda bulundu.
“Hükümet bu sözünü de en kısa zamanda tutacaktır”
Kendisinin genelde yurt dışında yaşayan özelde ise Almanya’da yaşayan birçok müvekkili olduğunu, bu nedenle Almanya’ya sık seyahat ettiğini söyleyen İstanbul Barosu avukatlarından Necati Görmüş, ‘Bu nedenle gurbetçi insanımızın Türk hukuku ile ilgili yaşadığı sorunlarını ve çözüm yollarını yakından takip ediyoruz’ dedi.
AK Parti!nin hem 7 Haziran hem de 1 Kasım seçimleri öncesi gurbetçiye bir dizi vaat ve müjdede bulunduğunu, bunların takipçisi olduklarını belirten Avukat Necati Görmüş, ‘Bu sözlerden; Yurt dışından getirilen telefonların Türkiye’de kesintisiz kullanma süresinin 4 aya çıkarılması, yurt dışında yaşayan kadınların (mavi kart sahibi kadınlar da dahil olmak üzere) doğum yardımından faydalanma hakkı getirilmesi, yurt dışından emekli veya emekli olmayan gurbetçimizin yabancı plakalı araçlarının Türkiye’de kalma süresinin 24 aya çıkarılması, gurbetçi insanımız için pasaport harçlarının yarıya kadar indirilmesi, gurbetçi emekliler de dahil her emekliye normal artışın dışında seyyanen yıllık 1200 TL zam yapılması ve nihayetinde en büyük mağduriyetlerden dövizli askerlik bedelinin 1000 avroya indirilmesi gibi sözler yasal veya idari düzenlemelerle yerine getirildi’ tespitinde bulundu.
Bunlar dışında AK Parti’nin seçim beyannamesinde yer alan, ‘Türkiye’den borçlanarak emekli olan yurt dışındaki emeklilerin bulundukları ülkelerde yarı zamanlı çalışabilmeleri için ikili anlaşmalar çerçevesinde gerekli çalışmalar yapılacak’ ve ‘Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın tanıma ve tenfiz davalarının onları mağdur etmeyecek bir sürede sonuçlanması için gerekli yasal düzenlemeler yapılacak’ vaatlerle ilgili çok soru geldiğini belirten Avukat Görmüş, daha önceki vaatlerin yerine getirilmesinin referans olduğunu, bu nedenle de bu vaatlerin de bir iki ay içerisinde yerine getireleceğine inandığını vurguladı.
2010 yılındaki yasal düzenlemeden önce yurt dışı borçlanma yolu ile emekli olanların Türkiye’de bile çalışmaları yasak iken bunun yasa ile serbest bırakıldığını, Türkiye’den emekli olup yurt dışında çalışanlara ise halen büyük haksızlık yapıldığını belirten Necati Görmüş, ‘Hükümetimiz verdiği sözü de önüne alarak evvel emirde yurt dışında çalışan emeklilere bir SGK genelgesi ile cüzi çalışmayı serbest bırakabilir. Bu idari bir tasarruftur ve hemen yarın bunu yerine getirebilir. Arkasından uluslararası ikili sözleşmeleri de gözönüne alarak 2010 yılındaki değişiklikte olduğu gibi mecliste bunu mümkünse tam gün çalışma şeklinde değiştirerek yasal güvenceye almış olur’ diyerek hükümetin izleyeceği yolu gösterdi.
“Yurt dışında çalışan emekli esnaf olarak değerlendirilip çalışması serbest bırakılabilir”
‘SGK yetkilileri, yurt dışında yabancı işverene bağlı çalışan emekliden Türkiye’de yasal olarak alınması gerekli Sosyal Güvenlik Destek Primi’ni (SGDP) yabancı işverenden alamayacağımız için yurt dışındakilere çalışma izni verilmesi teknik olarak mümkün değil diyorlar. Tam gün çalışmaya izin verilirse sizce bu sorun olur mu?’ şeklindeki sorumuza ise Avukat Necati Görmüş şöyle cevaplandırdı: ‘Kanaatimce herhangi bir sorun olmaz. Birincisi bize başvuran mağdur emekli gurbetçilerimiz ‘Biz de Türkiye’dekiler gibi yüzde 10 SGDP ödeyelim. 1000 TL maaş alıyorsam bu maaşımın yüzde 10’unu SGK kessin ve ben yurt dışında çalışırken 900 TL maaş versin’ diyerek maaşlarından SGDP kesintisine razılar. Bu yapılabilir. Ancak bilindiği gibi 6663 sayılı yasa ile emekli olup esnaf olarak çalışanlardan SGDP kaldırıldı. Yasa onaylanmak üzere halen Cumhurbaşkanın önündedir. O halde yurt dışında yaşayan insanımızda SGDP’ini kendisi ödeyeceği için bir esnaf olarak değerlendirilebilir ve yurt dışında çalışırken kesintisiz emekli maaşını almaya devam edebilir. Bu da ikinci yol. Yine de bu düzenlemelerin uluslarası sosyal güvenlik sözleşmelerine aykırı olmamasına dikkat etmek gerekir ‘.
arti49.com